W piątek i w sobotę (26,27 październik) w Ratuszu Staromiejskim w Elblągu odbył się Elbląski Kongres Kultury, którego głównym założeniem było wywołać ponadlokalną dyskusję nad stanem elbląskiej kultury, kierunkach działania i przygotowanie podstaw pod budowę Strategii Kultury dla Elbląga.
Ludzie Kulturalni
Spotkanie było okazją do rozmowy ludzi najbardziej aktywnych w Elblągu. Osób, które zarówno czynnie jak i biernie uczestniczą w kulturze. Przybyli zarówno dyrektorzy placówek, silna reprezentacja samych organizatorów, czyli Departamentu Kultury, jak i osoby działające w sektorze pozarządowym. W dyskusjach o edukacji zdecydowanie zabrakło przedstawicieli Departamentu Edukacji.
ERKa
Najważniejszym osiągnięciem kongresu było powołanie Elbląskiej Rady Kultury. Formuła ERKi jest otwarta. Może w niej uczestniczyć każdy kto jest w jakimś stopniu zainteresowany Kulturą w Elblągu. Jest to ciało oddolne i otwarte. Rada powstała, aby stworzyć nową Strategię Kultury dla Elbląga, w której nie zabraknie miejsca dla kultury. Temu ma właśnie służyć ów dokument. Obie strategie tak naprawdę powinny być tworzone wspólnie. Nie powinny mieć sprzeczności i nie powinny się nawzajem wykluczać.
Porozumienie dla kultury
Podczas sobotnich warsztatów wspólnie opracowano dokument o nazwie „Porozumienie dla Kultury Elbląskiej”. Dokument, podpisany przez Przewodniczącego Rady Miejskiej Elbląga Jerzego Wcisłę oraz przez wszystkich uczestników kongresu, zobowiązuje do stworzenia do września 2013 roku Strategi Kultury Elbląskiej. Zobowiązanie do realizacji dokumentu podjęła ERKa. Pod dokumentem podpisali się zarówno animatorzy kultury, dyrektorzy placówek, dziennikarze, osoby świata biznesu, a także osoby, które prywatnie poświęcają swój wolny czas, tworząc ofertę kulturalną dla mieszkańców. (Treść całego porozumienia prezentujemy poniżej).
Pierwszy Kongres i pierwsze wnioski
Organizatorzy stanęli na wysokości zadania i zadbali o to, by tematów do dyskusji nie brakowało. Główna myśl, która mi przychodzi do głowy, to słowa dyr. Leszka Sarnowskiego, wypowiedziane podczas prezentowania raportu o stanie kultury w Elblągu, na temat rozpoznawania Elbląga na zewnątrz w dziedzinie kultury. - Biennale Form przestrzennych z 1965 roku – tylko z tym wydarzeniem jest kojarzony Elbląg. Po tych wydarzeniach nic wielkiego w Elblągu się nie wydarzyło, z czym miasto mogłoby być identyfikowane poza jego granicami.
Spójrzymy przed siebie a nie za siebie
Zraziło mnie to ciągłe odwoływanie się do przeszłości, do tego co już było, jako jedynego wzorca i pomysłu, lub wręcz na zasadzie wspomnieniowej, że takiej potęgi kulturalnej jak wtedy nic już nam nie wróci. Pozwoliłem sobie te wspomnienia nazwać „elbląskimi orłami Górskiego”. Żyjemy w innej rzeczywistości, w nowych warunkach. Powtórzenie imprezy, która była organizowana wspólnie z dużymi zakładami, w ówczesnych warunkach polityczno-ekonomicznych nie jest do powtórzenia w takiej formie.
W samych formach przestrzennych jest potencjał, ale nie zapominajmy, że mamy też inne możliwości i kierunki działania. Ciekawie to przedstawili studenci z Politechniki Gdańskiej, którzy uczestniczyli wiosną tego roku w warsztatach urbanistycznych. Zauważyli formy przestrzenne tylko jako jeden z wielu atutów, ale zauważyli także rzekę Elbląg, parki elbląskie, Starówkę jako duży potencjał do tworzenia nowych jakości, które mogą wyróżniać to miasto i stworzyć przestrzeń przyjazną dla mieszkańców, a co za tym idzie identyfikowanie się z miastem i lepsze podłoże pod tworzenie kultury.
Strategia dla Kultury w Elblągu jest niewątpliwie potrzebna, ale musi powstać ona wspólnie z mieszkańcami. I to jest chyba najważniejszy wniosek płynący z rozmów o elbląskiej kulturze. Słychać wiele głosów, że w Elblągu nic się nie dzieje. Nie jest to prawda. Dzieje się i to wiele. Rodzi się pytanie, dla kogo jest tworzona kultura w Elblągu, jeżeli na spotkania do Muzeum, galerii itp. przychodzi grupa około kilkuset tych samych osób. Gdzie tkwi problem? Czy obecna oferta kulturalna jest nietrafiona dla elbląskiego odbiorcy? Czy może trzeba wychować odbiorcę? Czy może ludzie nie są faktycznie zainteresowani kulturą?
Przygotowanie dobrej strategii powinno być poprzedzone dobrymi, wiarygodnymi badaniami na temat stanu kultury i potrzeb społecznych, a sama strategia powinna uwzględnić zarówno odbiorców masowych, biernych jak i tych poszukujących kultury wyższej, skierowanej do mniejszego grona, ludzi czynnych w jej kreowaniu.
Treść porozumienia dla Kultury Elbląskiej:
POROZUMIENIE DLA KULTURY ELBLĄSKIEJ
Porozumienie zostało wypracowane podczas Elbląskiego Kongresu Kultury, który odbywał się w dniach 26-27.10.2012 r.
Strategia kultury powinna być częścią szerszego myślenia o przyszłość miasta w jego aspektach społecznych, przestrzennych, edukacyjnych i gospodarczych.
Świadomi tego, że miasto, które nie stworzy dobrych warunków dla rozwoju kultury, nigdy nie stanie się dobrym miejscem do życia i doceniając rolę kultury w procesie budowania wspólnoty miejskiej rozpoczynamy proces tworzenia nowej polityki kulturalnej miasta. Chcemy uczynić z kultury rodzaj dobra wspólnego, które pomoże mieszkańcom rozwijać swoje zdolności, wzmocni ich poczucie tożsamości i przynależności, umożliwi zwiększanie kreatywności, aktywności i przedsiębiorczości oraz stanie się powodem do dumy. Zgadzamy się, że nowa polityka kulturalna powinna być narzędziem stymulowania działań kulturotwórczych i budować jakość życia. Dlatego przyznajemy kulturze kluczowe miejsce w myśleniu o przyszłości naszego miasta i oczekujemy, że dzięki wspólnemu wysiłkowi za pomocą kultury zmienimy Elbląg na lepsze.
My, uczestnicy Elblaskiego Kongresu Kultury, postanawiamy, że
-
Elbląg potrzebuje nowej strategii rozwoju kultury – rodzaju przewodnika, w którym zostaną zawarte zobowiązania do dalszych działań władz miasta, jego mieszkańców i użytkowników. Konieczne jest redefiniowanie wizji, misji i najważniejszych celów elbląskiej polityki kulturalnej, tak aby kultura mogła pomóc w tworzeniu miasta ciekawego i bardziej przyjaznego.
-
Powstawanie nowej strategii rozwoju kultury powinno odbywać się w dialogu pomiędzy wszystkimi uczestnikami: mieszkańcami, twórcami, instytucjami, organizacjami społecznymi, przedsiębiorcami i administracją samorządową.
-
Nowa strategia rozwoju kultury jako punkt centralny powinna uwzględnić tworzenie warunków do powszechnego i świadomego uczestnictwa mieszkańców w kulturze. Powinna zapewnić równość szans dostępu do kultury i zapewniać narzędzia umożliwiające tworzenie efektywnych systemów edukacji kulturalnej.
-
Uczestnicy Elbląskiego Kongresu Kultury powołali Elbląską Radę Kultury. Formuła ERK jest otwarta i może do niej należeć każdy obywatel. Rolą ERK na etapie tworzenia strategii będzie organizacja procesu partycypacji obywatelskiej i łączenie indywidualnych opinii mieszkańców i użytkowników Elbląga w propozycje konkretnych zapisów strategii rozwoju kultury. Na etapie wdrażania strategii rolą ERK będzie czuwanie nad jej prawidłową realizacją, zgodną z duchem zaproponowanych zapisów. Departament Kultury Urzędu Miejskiego w Elblągu będzie wspierał te działania i pomagał w ich organizacji.
-
Tworzenie i wdrażanie nowej strategii kultury będzie obywało się z poszanowaniem zasady partnerstwa i szczególnym uwzględnieniu roli mieszkańców i użytkowników Elbląga.
-
Nowa strategia rozwoju kultury powinna powstać nie później niż do końca września 2013 r.
