Bona Fide

Informacja prasowa 
 napisz do mnie ‹
moje inne artykuły ‹

Centrum Sztuki Galeria EL zaprasza na wernisaż wystawy BONA FIDE.

Wystawa: BONA FIDE
Miejsce: Centrum Sztuki Galeria EL, ul. Kuśnierska 6, 82-300 Elbląg
Czas trwania: 18.12.2025 – 15.02.2026
Wernisaż: 18.12.2025, godz. 18:00
Kuratorka: Emilia Orzechowska
Artystka: Maryna Tomaszewska
Organizator: Centrum Sztuki Galeria EL

Patronat medialny: NN6T, Miej Miejsce, Szum, Format, Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie
Patronat honorowy: Konsulat Generalny RP w Mediolanie, Instytut Polski w Rzymie

Wystawa BONA FIDE Maryny Tomaszewskiej przywraca widzialność jednej z najbardziej ambiwalentnych postaci kobiecych w historii Europy. Królowa Bona – jednocześnie podziwiana i demonizowana – staje się w interpretacji artystki figurą kobiecego losu: uwikłania w mechanizmy władzy, pozornej sprawczości, samotności oraz kulturowych stereotypów. Tomaszewska nie rekonstruuje biografii królowej, lecz traktuje ją jako punkt wyjścia do refleksji nad statusem kobiety, której podmiotowość przez wieki sprowadzana była do roli dekoracyjnego elementu monarszego spektaklu.

Bona jawi się tu jako symbol siły istniejącej wbrew swojej epoce — kobieta działająca w przestrzeni zarezerwowanej dla mężczyzn, a jednocześnie podporządkowana logice dynastycznych interesów, w której staje się narzędziem polityki. Ta fundamentalna dwoistość — emancypacyjna i uwięziona, heroiczna i zależna — wyznacza główną oś wystawy. Artystka wydobywa napięcie pomiędzy realnym sprawstwem królowej a rolą przypisaną jej przez historię pisaną z perspektywy męskiej władzy.

Centralnym motywem ekspozycji jest posag — rozumiany jako klucz do postrzegania kobiety w kategoriach towaru: wycenianego, negocjowanego i przekazywanego w ramach dynastycznych kontraktów. Opis posagu Bony, obejmującego świeczniki, naczynia, arrasy, biżuterię oraz wyposażenie komnat, staje się brutalnie materialnym świadectwem tego, że ciało, majątek i polityczna użyteczność kobiety funkcjonowały jako jedna, wymienna wartość. Emocje i wola królowej pozostawały poza tym obiegiem — podobnie jak całe doświadczenie kobiet, konsekwentnie wykluczane z historycznych narracji.

Prace Tomaszewskiej operują miękkim, a zarazem monumentalnym językiem materiałów. Czerwony welur, żakard, wstążki i tekstylne ornamenty przywołują dworską ceremonialność, jednocześnie podważając jej trwałość. Zamiast insygniów pojawia się pustka, zamiast korony — poduszka pozbawiona regalii, zamiast tronów — ażurowe formy pozornej władzy. Powracający motyw serca, obecny w każdej realizacji, staje się pytaniem o prywatność, emocjonalność i wrażliwość — obszary, których historia nie potrafiła lub nie chciała uznać.

Bona — obca, włoska, przez wieki przedstawiana w Polsce jako postać mroczna i niegodna zaufania — w pracach artystki staje się figurą kobiecej samotności i wyobcowania. Symbolicznie reprezentuje również wszystkie kobiety zmuszone do wypełniania ról narzuconych przez porządek społeczny: żon, matek, zakładniczek rodu. Tomaszewska bada, w jaki sposób pamięć — zarówno historyczna, jak i cielesna — może zostać przepisana poprzez materię. Tkanina staje się archiwum, medium pamięci, miękkim dokumentem kobiecej historii.

BONA FIDE to feministyczna reinterpretacja królowej — nie jako bohaterki legend, lecz jako archetypu kobiecej walki o sprawczość. W świecie, w którym silna kobieta stanowiła zagrożenie, jej polityczność okazuje się strategią przetrwania, a samotność — uniwersalnym doświadczeniem tych, którym odmawiano głosu. Artystka przywraca Bonie miejsce systematycznie odbierane jej przez wieki i stawia pytanie o to, ile współczesnych kobiet wciąż funkcjonuje w ramach dawnych, niewidzialnych mechanizmów władzy.

Maryna Tomaszewska — artystka interdyscyplinarna, tworząca obiekty, instalacje, performansy i książki artystyczne. Redaktorka naczelna Periodyka Najgorszego. Profesorka Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, gdzie prowadzi Pracownię Tekstu Eksperymentalnego na Wydziale Sztuki Mediów. W swojej twórczości podejmuje tematykę tekstu jako medium artystycznego, śmierci, mechanizmów władzy oraz feminizmu. Brała udział w wystawach m.in. w DSH, BWA Wrocław, BWA Zielona Góra, CSW Zamek Ujazdowski, MATCA w Cluj-Napoce, OOF Gallery w Londynie oraz Golden Thread Gallery w Belfaście. Uczestniczka NY Art Book Fair i LA Art Book Fair. Laureatka stypendiów Miasta Stołecznego Warszawy, MKiDN oraz programu „Młoda Polska”. Jej książki artystyczne znajdują się w kolekcjach m.in. MoMA, SFMOMA, The Metropolitan Museum of Art, Tate oraz Victoria and Albert Museum.

IG: @maryna_tomaszewska
www.marynatomaszewska.com

Projekt zrealizowano w ramach stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.